30 Ağustos 2017 Çarşamba

ÎDEYN = İKİ BAYRAM (RAMAZAN VE KURBAN) HUTBESİ ARAPÇA UYGULAMASI UZUN VE KISA ANLATIM

RAMAZAN BAYRAMI HUTBESİ -KISA ANLATIM- 1
BAYRAM HUTBESİ UYGULAMAYA MİSÂL KISA ANLATIM

"أَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ، لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ، اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ، اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ي مَنَّ عَلَيْنَا بِاْلا۪يماَنِ وَ اْلاِسْلَامِ. وَ عَلَّمَ د۪يَننَا بِرِسَالَةِ سَيِّدِ اْلاَنَامِ، وَ جَعَلَ يَوْمَ اْلع۪يدِ إِفْطَارًا لِمَنْ صَامِ.
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ي لَهُ مُلْكُ السَّمٰوَاتِ وَ الْاَرْضِ، و لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَر۪يكٌ فِلْ مُلْكِ وَ خَلَقَ كُلِّ شَيْـئٍ فَقَدَّرَهُ تَقْد۪يرًا.
وَ كَبِّرُوا اللّٰهَ تَكْب۪يرًا. *
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ي أَثَابَـنَا بِـثَوَابِ الصِّيَامِ وَ الْقِيَامِ. وَ لَا يَقْطَعُ نِعْمَتَهُ عَنَّا بِالْمَعَاص۪ي وَ اْلاَثَامِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لَنَا وَ يَدْعُونَ رَبَّـنَا لِدُخُولِنَا الْجِنَانِ، الْمَلٰٓئِكَةُ اْلكِرَامِ. سُبْحَا نَهُ وَ تَعَالٰى عَمَّا يَقُولُوُنَ عُلُوًّا كَب۪يرًا.
وَ كَبِّرُوا اللّٰهَ تَكْب۪يرًا. *
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
 سُبْحاَنَ الَّذ۪ي قَدَّرَ الْاَقْـوَاتِ ...
سُبْحاَنَ الَّذ۪ي أَجَابَ الدَّعَـوَا تِ ...
سُبْحاَنَ الَّذ۪ي بَعَثَ الْاَمْـوَا تِ ...
يَآ اَيُهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنوُ ذْكُرُللّٰهَ ذِكْرًا كَث۪يرًا.
وَ كَبِّرُوا اللّٰهَ تَكْب۪يرًا. *
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ي قاَلَ ف۪ي كِتَابِهِ الْكَر۪يمِ :
*  İşâretli yerlerde cemaat tekbîr getirecektir…

--- Bir ayet ve hadis okuduktan sonra hutbenin metni okunmaya başlanır.

أَعُوذُ بِاللّٰهِ الْعَظ۪يمِ وَبِوَجْهِهِ الْكَر۪يمِ وَسُلْطَانِهِ الْقَد۪يمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ. بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ.[1]
﴿ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ى اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُۚ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴾[2]
صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪يمِ. وَ بَلَّغَناَ رَسُولُهُ النَّبِيُّ الْكَرِيمُ. 
وَ قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ :
وَعَنْهُ رَضِىَ اللّٰهُ عَنْهُ قال: قالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: 
"لَايُؤْمِنُ اَحَدُكُمْ حَتّٰى يُحِبَّ لِاَخ۪يهِ مَا يُحِبَّ لِنَفْسِه۪."[3]
صَدَقَ رَسُولُ اللهِ فِيمَا قَالَ أو كما قال.
أخرجه الخمسة إلاّ أبا داود، وزاد النسائى في أخرى: منَ الخيْرِ .

BUNDAN SONRASI…

Cuma hutbesi gibidir, sâdece hutbe bittikten sonra
-اِنَّ للّٰهَ يَأْ مُرُ ...- Âyet-i Kerîmesi’nin yerine;
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[4]
--- Hatib (İmâm),  bu Âyet-i Kerîmeyi okur. Sonra Minber’deki görevi biter, cemaate tekbîr getirmeleri için -وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا- diyerek işâret verir, cemaat üç defâ tekbîr söyler.
١- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٢- أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٣- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
Sonra duâya geçilir.

ÎDEYN = İKİ BAYRAM (RAMAZAN VE KURBAN) HUTBESİ -KISA ANLATIM- 2
BAYRAM HUTBESİ UYGULAMAYA MİSÂL KISA ANLATIM

--- Bayram Namazı kılındıktan sonra Cemaat “Teşrik Tebiri” okur…

Hatib (İmâm), Tekbirler eşliğinde, Mihrab’dan yavaş yavaş Minbere gider.

‘Cum’â Hutbeleri’ gibi, sırayla basamaklarda duâları okur.

Duâ bitince Hatib (İmâm) cema’ate döner, oturmadan ilk olarak; Tek başına 3 (üç) defâ tekbir getirir…

"أَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ، لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
DAHA SONRA…

وَسُبْحَانَ اللّٰهِ تَعَالٰى بُكْرَةً وَاَص۪يلًا --- اَلَّذ۪ى لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا هُوَ - لَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰى *
﷽﴿ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدٰى وَد۪ينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى  كُلِّه۪ۜ وَكَفٰى  بِاللّٰهِ شَه۪يدًاۜ ﴿٢٧﴾ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِۜ ... ﴿٢٩﴾ ﴾[5]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[6]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

DAHA SONRA…

وَهُوَ صَاحِبُ الدَّرَجَاتِ الْعُلٰى فِى الدُّنْيَا وَالْعُقْبٰى *
﷽﴿ تَبَارَكَ الَّذ۪ى نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلٰى عَبْدِه۪ لِيَكُونَ لِلْعَالَم۪ينَ نَذ۪يرًاۙ ﴿١﴾  اَلَّذ۪ى لَهُ مُلْكُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَىْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْد۪يرًا ﴿٢﴾ ﴾[7]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[8]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."

§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

DAHA SONRA…

أَلْحَمْدُ لِلّٰهِ وَكَفٰى، وَالصَّلٰاةُ وَالسَّلٰامُ عَلَى النَّبِىِّ الْمُصْطَفٰى، وَعَلٰى أٰلِه۪ وَأَصْحَابِهِ الْكِرَامِ الشُّرَفَا *[9]
﷽﴿ وَاتْلُ مَاۤ اُو۫حِىَ اِلَيْكَ مِنْ كِتَابِ رَبِّكَۚ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِه۪ وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِه۪ مُلْتَحَدًا ﴾[10]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[11]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

--- DAHA SONRA…

اَشْهَدُ اَنْ لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَر۪يكَ لَهُ * وَنَشْهَدُ اَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ * الَّذ۪ى لَا نَبِيَّ بَعْدَهُ * صَلَوَاتُ اللّٰهِ وَسَلَامُهُ عَلَيْهِ وَعَلٰٓى اٰلِه۪ وَاَصْحَابِه۪ وَاَتْبَاعِه۪ * رِضْوَانُ اللّٰهِ تَعَالٰى عَلَيْهِمْ اَجْمَع۪ينَ * اَمَّا بَعْدُ! فَيَا عِبَادَ اللّٰهِ * اِتَّــقُوا اللّٰهَ وَاَط۪يعُوهُ * اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذ۪ينَ اتَّــقَوْا، وَالَّذ۪ينَ هُمْ مُحْسِنُونَ *
قَالَ اللّٰهُ تَعَالٰى عَزَّ وَ جَلَّ، ف۪ي كِتَابِهِ الْكَر۪يمِ:
أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ ۞ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ.

KURBAN BAYRAMI HUTBESİ İÇİN OKUNABİLECEK ÂYET-İ KERÎME VE HADÎS-İ ŞERÎF MİSÂL OLARAK;
﴿ اِنَّٓا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَۜ ﴿١﴾ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْۜ ﴿٢﴾ اِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْاَبْتَرُ ﴾ 
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ مِنْ يَوْمِنَا هٰذَٓا أَنْ نُصَلِّيَ، ثُمَّ نَرْجِعَ، فَنَنْحَرَ فَمَنْ فَعَلَ فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا." ﴿ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ى اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُۚ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴾
﴿ يَآ اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنوُا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَۙ ﴾
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " .. وَهُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ، وَأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ، وَآخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النَّارِ .."
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: رَوَى الْاِمَام أَحْمَد ف۪ي مُسْنَده عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "هٰذَا رَمَضَانُ قَدْ جَآءَ تُفْتَحُ ف۪يهِ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَتُغْلَقُ ف۪يهِ أَبْوَابُ النَّارِ وَتُسَلْسَلُ ف۪يهِ الشَّيَاط۪ينُ، بُعْدًا لِمَنْ أَدْرَكَ رَمَضَانَ فَلَمْ يُغْفَرْ لَهُ ف۪يهِ، إِذَا لَمْ يُغْفَرْ لَهُ ف۪يهِ فَمَتٰى!.."
Muhterem Müslümanlar…

BUNDAN SONRASI…

Cuma hutbesi gibidir, sâdece hutbe bittikten sonra
-اِنَّ للّٰهَ يَأْ مُرُ ...- Âyet-i Kerîmesi’nin yerine;
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[12]
--- Hatib (İmâm),  bu Âyet-i Kerîmeyi okur. Sonra Minber’deki görevi biter, cemaate tekbîr getirmeleri için -وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا- diyerek işâret verir, cemaat üç defâ tekbîr söyler.
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
--- Kısa bir duâ yapılarak “FÂTİH” dan sonra cemaatle musafaha yapılarak bayramlaşma gerçekleşir… Mevlâm makbûl eyleye!






ÎDEYN = İKİ BAYRAM (RAMAZAN VE KURBAN) HUTBESİ ARAPÇA UYGULAMASI UZUN ANLATIM

--- Bayram Namazı kılındıktan sonra Cemaat üç kere “Teşrik Tebiri” okur…
١- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٢- أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٣- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."[13]
Hatib (İmâm), Tekbirler eşliğinde, Mihrab’dan yavaş yavaş Minbere gider.

Diğer ‘Cum’â Hutbeleri’ gibi, sırayla basamaklarda şu duâları okur.

--- Minbere giderken (sessizce) okunacak duâ:
بِسْمِ اللّٰهِ، وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَالصَّلٰاةُ وَالسَّلٰامُ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ أٰلِه۪ وَأَصْحَابِه۪ أَجْمَع۪ينَ.[14]
Hatib (İmâm) (hutbe okuyacak kişi) minbere çıkmadan basamakların önünde durarak ellerini açar ve şu duâyı (gizlice) okur:
"اَللّٰهُمَّ افْتَحْ عَلَيْنَا اَبْوَابَ رَحْمَتِكَ وَ يَسِّرْ عَلَيْنَا خَزَآئِنَ فَضْلِكَ وَ كَرَمِكَ يَا اَكْرَمَ الْاَكْرَم۪ينَ وَ يَآ اَرْحَمَ الرَّاحِم۪ينَ."[15]
--- Duâ bitince ellerini yüzüne sürer ve sağ ayağı ile ilk basamağa adımını atar, sol ayağını onun yanına almak sûretiyle bu şekilde üçüncü basamağa kadar çıkar.

Üçüncü basamakta durarak şu duâyı (gizlice) okur:
"رَبِّ اشْرَحْ ل۪ى صَدْر۪ى وَيَسِّرْ ل۪ى اَمْر۪ى وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَان۪ى يَفْقَهُوا قَوْل۪ى ۞ رَبِّ قَدْ اٰتَيْتَن۪ى مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَن۪ى مِنْ تَأْو۪يلِ الْاَحَاد۪يثِ ۞ رَبِّ زِدْن۪ى عِلْمًا وَفَهْمًا وَأَلْحِقْن۪ى بِالصَّالِح۪ينَ ۞ وَ احْفَظْن۪ي مِنَ السَّلَاسِلِ وَ الْاَغْلَالِ وَ الْاَنْكَالِ ۞ اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى أٰلِه۪ وَصَحْبِه۪ أَجْمَع۪ينَ." [16]
Duâ bitince ellerini yüzüne sürer ve yedinci basamağa çıkar. Yedinci basamakta da ellerini açarak (gizlice) şu duâyı okur:
"اَللّٰهُمَّ هٰذَا الشَّأْنُ لَيْسَ بِشَأْن۪ى، وَهٰذَا الْمَكَانُ لَيْسَ بِمَكَان۪ى ۞ اَللّٰهُمَّ يَسِّرْل۪ي اَمْر۪ى، وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَان۪ي يَفْقَهُ قَوْل۪ي، وَتَقَبَّلْهُ مِنّ۪ى ۞ وَ سَلاَمٌ عَلٰى جَم۪يعِ اْلاَنْبِيَآءِ وَاْلمُرْسَل۪ينَ ۞ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ اْلعَالَم۪ينَ."[17]
--- Bu şekilde “Minber’e” çıkılır.

Duâ bitince Hatib (İmâm) cema’ate döner, oturmadan ilk olarak; Tek başına 3 (üç) defâ tekbir getirir…

"أَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ، لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ، لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
"أَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ، لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ، أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."[18]
--- أَللّٰهُ أَكْبَرُ كَب۪يرًا ---

1-  DAHA SONRA…

وَسُبْحَانَ اللّٰهِ تَعَالٰى بُكْرَةً وَاَص۪يلًا --- اَلَّذ۪ى لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا هُوَ - لَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰى *
- 1     
﷽﴿ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدٰى وَد۪ينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى  كُلِّه۪ۜ وَكَفٰى  بِاللّٰهِ شَه۪يدًاۜ ﴿٢٧﴾ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِۜ ... ﴿٢٩﴾ ﴾[19]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[20]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
--- أَللّٰهُ أَكْبَرُ كَب۪يرًا ---
§  Feth Sûresi, 48/28-29’dan Âyet-i Kerîmeleri okunur…

§  Daha sonra İsrâ Suresi, 17/111. Âyet-i Kerîmelerini okur…

§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

2-   DAHA SONRA…

وَهُوَ صَاحِبُ الدَّرَجَاتِ الْعُلٰى فِى الدُّنْيَا وَالْعُقْبٰى *
- 2     
﷽﴿ تَبَارَكَ الَّذ۪ى نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلٰى عَبْدِه۪ لِيَكُونَ لِلْعَالَم۪ينَ نَذ۪يرًاۙ ﴿١﴾  اَلَّذ۪ى لَهُ مُلْكُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَىْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْد۪يرًا ﴿٢﴾ ﴾[21]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[22]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
--- أَللّٰهُ أَكْبَرُ كَب۪يرًا ---
§  Furkân Sûresi, 25/1-2. Âyet-i Kerîmeleri okunur…

§  Daha sonra İsrâ Suresi, 17/111. Âyet-i Kerîmelerini okur…

§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

3-   DAHA SONRA…

أَلْحَمْدُ لِلّٰهِ وَكَفٰى، وَالصَّلٰاةُ وَالسَّلٰامُ عَلَى النَّبِىِّ الْمُصْطَفٰى، وَعَلٰى أٰلِه۪ وَأَصْحَابِهِ الْكِرَامِ الشُّرَفَا *[23]
- 3     
﷽﴿ وَاتْلُ مَاۤ اُو۫حِىَ اِلَيْكَ مِنْ كِتَابِ رَبِّكَۚ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِه۪ وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِه۪ مُلْتَحَدًا ﴾[24]
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[25]
"اَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ * لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ * اَللّٰهُ أَكْبَرْ، وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
--- أَللّٰهُ أَكْبَرُ كَب۪يرًا ---
§  Kehf Sûresi, 18/27. Âyet-i Kerîmesi okunur…

§  Daha sonra İsrâ Suresi, 17/111. Âyet-i Kerîmelerini okur…

§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

--- DAHA SONRA…

اَشْهَدُ اَنْ لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَر۪يكَ لَهُ * وَنَشْهَدُ اَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ * الَّذ۪ى لَا نَبِيَّ بَعْدَهُ * صَلَوَاتُ اللّٰهِ وَسَلَامُهُ عَلَيْهِ وَعَلٰٓى اٰلِه۪ وَاَصْحَابِه۪ وَاَتْبَاعِه۪ * رِضْوَانُ اللّٰهِ تَعَالٰى عَلَيْهِمْ اَجْمَع۪ينَ * اَمَّا بَعْدُ! فَيَا عِبَادَ اللّٰهِ * اِتَّــقُوا اللّٰهَ وَاَط۪يعُوهُ * اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذ۪ينَ اتَّــقَوْا، وَالَّذ۪ينَ هُمْ مُحْسِنُونَ *
قَالَ اللّٰهُ تَعَالٰى عَزَّ وَ جَلَّ، ف۪ي كِتَابِهِ الْكَر۪يمِ:
أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ ۞ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ.[26]
BURADA: İŞLENİLECEK KONU HAKKINDA ÂYET-İ KERÎME VE HADÎS-İ ŞERÎFLER OKUNACAK…

KURBAN BAYRAMI HUTBESİ İÇİN OKUNABİLECEK ÂYET-İ KERÎME MİSÂL OLARAK;

﴿ اِنَّٓا اَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَۜ ﴿١﴾ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْۜ ﴿٢﴾ اِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْاَبْتَرُ   ﴿٣﴾ ﴾[27]  صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪يمِ.
KURBAN BAYRAMI HUTBESİ İÇİN OKUNABİLECEK HADÎS-İ ŞERÎF MİSÂL OLARAK;
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ٩٥١- حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، قَالَ: أَخْبَرَنِي زُبَيْدٌ، قَالَ: سَمِعْتُ الشَّعْبِيَّ، عَنِ البَرَآءِ، قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَخْطُبُ، فَقَالَ: "إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ مِنْ يَوْمِنَا هٰذَٓا أَنْ نُصَلِّيَ، ثُمَّ نَرْجِعَ، فَنَنْحَرَ فَمَنْ فَعَلَ فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا."[28]
RAMAZÂN-I ŞERÎF BAYRAM HUTBESİ İÇİN OKUNABİLECEK ÂYET-İ KERÎME MİSÂL OLARAK;
http://montada.rasoulallah.net/uploads/images/montada.rasoulallah.net-1311953538-U2520.gif?w=240
﴿ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ى اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُۚ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [29] صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪يمِ.   
﴿ يَآ اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنوُا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذ۪ينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَۙ ﴾[30] صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪يمِ.
RAMAZÂN-I ŞERÎF BAYRAM HUTBESİ İÇİN OKUNABİLECEK HADÎS-İ ŞERÎF MİSÂL OLARAK;
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " ... وَهُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ، وَأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ، وَآخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النَّارِ ... "[31]
وَقَالَ النَّبِىُّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: رَوَى الْاِمَام أَحْمَد ف۪ي مُسْنَده عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ:
"هٰذَا رَمَضَانُ قَدْ جَآءَ تُفْتَحُ ف۪يهِ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَتُغْلَقُ ف۪يهِ أَبْوَابُ النَّارِ وَتُسَلْسَلُ ف۪يهِ الشَّيَاط۪ينُ، بُعْدًا لِمَنْ أَدْرَكَ رَمَضَانَ فَلَمْ يُغْفَرْ لَهُ ف۪يهِ، إِذَا لَمْ يُغْفَرْ لَهُ ف۪يهِ فَمَتٰى!.."[32]
Muhterem Müslümanlar…

        --- Birinci Hutbe’nin Türkçe metni bittikten sonra şu duâ okunur…

"اَلٰٓا اِنَّ اَحْسَنَ الْكَلَامِ وَاَبْلَغَ النِّظَامِ، كَلَامُ اللّٰهِ الْمَلِكِ الْعَز۪يزِ الْعَلَّامِ، كَمَا قَالَ اللّٰهُ تَبَارَكَ وَتَعَالٰى فِى الْكَلَامِ، ﴿ وَاِذَا قُرِأَ الْقُرْاٰنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ، وَاَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ﴾ [سورة الأعراف:٧/٢٠٤] [33]
أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ ۞ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ. ﴿ اِنَّ  الدّ۪ينَ عِنْدَ اللّٰهِ اْلاِسْلَامِ۠ ... ﴾"[34] صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪يمِ. [سورة آل عمران:٣/١٩]
Hatib (İmâm) bu âyet-i Kerîmeleri Âşikâr okuduktan sonra oturur ve (gizlice) şu duâyı okur:
 "بَارَكَ اللّٰهُ لَنَا وَلَكُمْ وَلِسَآئِرِ الْمُؤْمِن۪ينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ، وَالْمُسْلِم۪ينَ وَاْلمُسْلِمَاتِ، اَلْاَحْيَآءِ مِنْهُمْ وَاْلاَمْوَاتِ، إِنَّكَ سَم۪يعٌ قَر۪يبٌ مُج۪يبُ الدَّعَوَاتِ، بِرَحْمَتِكَ يَآ أَرْحَمَ الرَّاحِم۪ينَ. وَ سَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَل۪ينَ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ."[35]
Hatib (İmâm) bu duâyı okuduktan sonra ayağa kalkarak sesli olarak ikinci hutbeyi aşağıdaki gibi okur:
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ حَمْدَ الْكَامِل۪ينَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلٰى  سَيِّدِ الْاَوَّل۪ينَ وَ الاٰخِر۪ينَ مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى أٰلِه۪ وَصَحْبِه۪ أَجْمَع۪ينَ، تَعْظ۪يمًا لِنَبِيِّه۪، وَ تَكْر۪يمًا لِفَخَامَةِ شَانِ شَرَفِ صَفِيِّه۪، فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَآئِلِ مُخْبِرًا، وَ أٰمِرًا:[36]   ﴿ إِنَّ اللّٰهَ وَمَلٰٓئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ ۜ يَآ أَيُّهَا الَّذ۪ينَ أٰمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْل۪يمًا ﴾[37] [سورة الأحزاب:٣٣/٥٦]
--- Burada; Sesi biraz kısarak şöyle duâ edilir:

"أَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى أٰلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلٰٓى إِبْرٰه۪يمَ، وَعَلٰى أٰلِ إِبْرٰه۪يمَ، إِنَّكَ حَم۪يدٌ مَج۪يدٌ. أَللّٰهُمَّ بَارِكْ عَلٰي مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى أٰلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ وَعَلٰى إِبْرٰه۪يمَ، وَعَلٰى أٰلِ إِبْرٰه۪يمَ،  إِنَّكَ حَم۪يدٌ مَج۪يدٌ.[38]
Bir basamak aşağı inerek duâsını okur[39]
"اَللّٰهُمَّ وَارْضَ عَنِ الْخُلَفَآءِ اْلاَرْبَعَةِ ، ذَوِي الْقَدْرِ الْجَلِيِّ وَ الشَّرَفِ الْعَلِيِّ، سَيِّدِنَا اَب۪ى بَكْرٍ، وَعُمَرَ، وَعُثْمَانَ، وَعَلِىٍّ، رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهُمْ عَنِ السِّتَّةِ الْبَاقِيَةِ مِنَ الْعَشَرَةِ الْمُبَشَّرَةِ، وَ مِنَ الْعَمَّيْنِ مُكَرَّمَيْنِ عِنْدَ اللّٰهِ مُخْتَرَمَيْنِ عِنْدَ النَّاسِ سَيِّدِنَا الْحَمْزَةَ وَ الْعَبَّاسْ، وَ عَنِ السِّبْطَيْنِ جَل۪يلَيْنِ، وَ التَّابِع۪ينَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلٰي يَوْمِ الدّ۪ينِ. رِضْوَانُ اللّٰهِ تَعَالٰي عَلَيْهِمْ أَجْمَع۪ينَ، وَ عَنْ سَآئِرِ الْمُؤْمِن۪ينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ، وَالْمُسْلِم۪ينَ وَالْمُسْلِمَاتِ، اَلْاَحْيَآءِ مِنْهُمْ وَاْلاَمْوَاتِ، إِنَّكَ سَم۪يعٌ قَر۪يبٌ مُج۪يبُ الدَّعَوَاتِ، بِرَحْمَتِكَ يَآ أَرْحَمَ الرَّاحِم۪ينَ. اَللّٰهُمَّ انْصُرْ مَنْ نَصَرَ الدّ۪نْ، وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَ الْمُسْلِم۪ينَ، اَللّٰهُمَّ انْصُرْ جُيُوشَ الْمُسْلِم۪ينَ، وَ عَصَاكِرَ الْمُوَحِّد۪ينَ، وَ اكْتُبِ السَّلَامَةَ وَ الصِّحَّةَ عَلَيْنَا وَ عَلَي الْحُجَّاجِ وَ الْغُزَاةِ وَ الْمُسَافِر۪ينَ وَ الْمُق۪يم۪ينَ وَ الْحَاضِر۪ينَ وَ الْغَآئِب۪ينَ ف۪ي بَرِّكَ وَ بَحْرِكَ وَ هَوٰئِكَ مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمْ أَجْمَع۪ينَ." [40]
Bir basamak geri yukarı çıkar:[41]

Hatib (İmâm) sessiz olarak E’ûzü Besmeleyi okuyup şu Âyet-i Kerîme’yi (İsrâ Suresi, 17/111.) biraz daha yüksek sesle tilâvet eder.
أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ. بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ.
﴿ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذ۪ى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ  شَر۪يكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا ﴾[42]
§  Cemaate Tekbir getirilmesi telkin edilir…
§  Şöyle ki; (وَكَبِّرْهُ تَكْب۪يرًا) = Kebbirullâh-e Tekbîrâ…
§  Cemaat tekbirleri 3 (üç) defâ okur;

--- Hatib (İmâm), hutbeyi bu şekilde tamamladıktan sonra minberden iner, tesbîhât ve duâ yapmak üzere Mihrâba geçer.

--- Bayram Hutbesi îrâd edilip Minberden inerken Cemaat tekrar “Teşrik Tebirlerini” 3 (üç) defâ gür bir sesle okur…
١- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٢- أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
٣- "أَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ لاٰ إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَللّٰهُ أَكْبَرْ أَللّٰهُ أَكْبَرْ وَلِلّٰهِ الْحَمْدُ."
DAHA SONRA…

Mihraba geçilir cemaate yüz dönülerek oturulur.

Müezzin;

"اَللّٰـهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامْ تَبَارَكْتَ يَا ذَا الْجَلَالِ وَالْاِكْرَامِ."[43]
OKUNUŞU: “Allâhümme ente’s-selâm-ü ve minke’s-selâm. Tebârekte Yâ Ze’l-Celâl-i Ve’l-İkrâm.”

ANLAMI: Ey Allâh’ım! Sen selâmsın! Dünya-âhiret kurtuluşu, barış, emniyeti ve selâmeti esenlik de ancak sendendir. Sen (zâlimlerin söylediklerinden) çok çok yücesin. Mübâreksin, mukaddessin (Bütün noksan sıfatlardan berî-sin. Bütün kemâl sıfatlarla Seni takdîs ederiz.) Ey Celâl ve İkrâm sahibi! Dünya-âhiret kurtuluşu, barış, emniyeti ve selâmeti de ancak sendendir (hayır ve bereketin çoktur). Ey yûcelik, şân, şeref ve ikrâm sâhibi olan Allâh’ım.”[44] Bu zikir bir (1) defâ veyâ iki-sekiz (2-8) defâ da tekrâr edilebilir. Sonra şöyle denilir. (Sahîh-ı Müslim)
وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ - عَلٰى رَسُولِنَا صَلَوَاتْ: اَللّٰـهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى أٰلِ سَيِّدِنَا وَ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ.
OKUNUŞU: Ve’l-Hamdü Lillâh-i Rabbi’l-’Âlemîn-e, ‘Alâ Rasûlinâ Salavât.”

ANLAMI: “Hamd; Sâdece âlemlerin Rabbi olan Allâh-ü Te’âlâ-ya mahsûstur – Allâh’ın Rasûlünün üzerine salavât getirin.”
­­سُبْحَانَ اللّٰهِ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَكْبَرُ، وَلَاحَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظ۪يمِ.
OKUNUŞU: Sübhanellâh-i Ve’l-Hamd-ü Lillâh-i Ve Lâ İlâhe İllellâh-ü Vallâh-ü Ekber Ve Lâ-Havle Ve Lâ-Kuvvete İllâ Billâhi’l-‘Aliyyi’l-‘Azîm.”

ANLAMI: “Allâhım! Seni her türlü noksan sıfatlardan tenzîh ederim. (Sen her türlü noksan sıfatlardan pâk ve temizsin.) Bütün övgü, senâ, hamdler de Sana mahsûstur. Günâha karşı korunmak ve ibâdet yapmak için gerekli güç ve kuvvet ancak Senden’dir. Senden başka ilâh yoktur ve Sen en büyüksün Allâhım!” (Ebû Dâvud)

--- Duâsından sonra sâdece birer (1) kere;

“Sübhânellâh,
Elhamdülillâh,
Allâh-ü Ekber”
 
Diyerek ÂYETE’L-KÜRSÎ: آية الكرسي  açıktan okunur.
أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ. بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ.
﴿ أَللّٰهُ لٰٓا إِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَىُّ الْقَيُّومُۚ  لَا تَاْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌۜ لَهُ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَمَا فِى الَارْضِۜ مَنْ ذَاالَّذ۪ى يَشْفَعُ عِنْدَهُٓ اِلَّا بِـإِذْنِه۪ۜ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ اَيْد۪يهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْۚ وَلَا يُح۪يطُونَ بِشَىْءٍ مِنْ عِلْمِه۪ٓ اِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمٰوَاتِ وَالَارْضَۚ وَلَا يَؤُ۫دُهُ حِفْظُهُمَاۚ وَهُوَ الْعَلِىُّ الْعَظ۪يمُ ﴾ صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظ۪مِ  [سورة البقرة:٢/٢٥٥]
OKUNUŞU: “Allâh-ü Lâ İlâhe İllâ Hüve’l-Hayyü’l-Gayyûm. Lâ Te’huzühû Sinetü’v-Ve Lâ Nevm. Lehû Mâ Fi’s-Semâvât-i Vemâ Fi’l-Erz. Men Zellezî Yeşfe’u ‘Indehû İllâ Bi İznih. Ya’lemü Mâ Beyne Eydî-him Vemâ Halfe-hüm Velâ Yühîdûne Bi Şey’im Min ‘Ilmihî İllâ Bimâ Şâe’, Vesia’ Kürsiyy-Ühü’s-Semâvât-i Vel Erz. Velâ Yeûdühû Hıfzuhümâ Ve Hüvel Aliyyü’l-’Azîm.”

ANLAMI: “Allâh, kendisinden başka hiçbir ilâh olmayandır. Diridir, Kayyûm-dur. O’nu ne bir uyuklama tutabilir, ne de bir uyku. Göklerdeki her şey, yerdeki her şey O’nundur. İzni olmaksızın O’nun katında şefaatte bulunacak kimdir? (kimse yoktur) O, kulların önlerindekileri ve arkalarındakileri (yaptıklarını ve yapacaklarını) bilir. Onlar O’nun ilminden, kendisinin dilediği kadarın-dan başka bir şey kavrayamazlar (bilemezler). O’nun kürsüsü, bütün gökleri ve yeri kaplayıp kuşatmıştır. (O, göklere, yere, bütün evrene hükmetmektedir.) Gökleri ve yeri koruyup gözetmek O’na güç gelmez. O, yûcedir, büyük-tür.”[45]

"لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَحْدَهُ لَا شَر۪يكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ." [46] سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَلِيِّ الَاعْلَ الْوَهَّابِ. اَللّٰهُمَّ أٰم۪ينَ.
صحيح البخاري، صحيح مسلم، جامع الترمذي، مسند الإمام أحمد بن حنبل.
OKUNUŞU: Lâ İlâh-e İllellâh-ü Vahdehû Lâ Şerîk-e Leh-û, Lehü’l-Mülk-ü Ve Lehü’l-Hamd-ü Ve Hüve ‘Alâ Külli Şey’in Kadîr.” --- “Sübhâne Rabbiye’l-‘Aliyyi’l-E’lel Vehhâb.”
ANLAMI: Allâh-ım! Senden başka ibâdet ve kulluk edilmeye lâyık olan hiçbir ilâh yoktur. Yalnız Sen varsın. Sen tek-sin, eşin ve ortağın yoktur Senin. Mal-mülk ve gerçek hükümranlık Senin elindedir. Hamd-de ancak Sana ancak Sana mahsûstur. Senin her şeye hakkıyla gücün kudretin yeter ve Sen her şeye kâdir-sin Allâh-ım!”[47] (Sahîh-ı Buhârî, Sahîh-ı Müslim, Câmiu’t-Tirmizî, Müsned-i Ahmed b. Hanbel.)
--- Kısa bir duâ yapılarak “FÂTİH” dan sonra cemaatle musafaha yapılarak bayramlaşma gerçekleşir… Mevlâm makbûl eyleye!
أَلْحَمْدُ لِلَّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ ۞ وَالْعَاقِـبَـةُ لِلْمُـتَّـق۪ينَ ۞ وَالصَّلٰاةُ وَالسَّلٰامُ عَلٰى رَسُولِـنَا مُحَمَّدٍ وَأٰلِه۪ وَصَحْبِه۪ٓ أَجْمَع۪ينَ. اَللّٰهُمَّ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاَتَنَا ۞ (وَصِيَامَنَا) ۞ و قِيَامَنَا ۞ وَ قِرَاءَتَنَا ۞ وَرُكُوْعَنَا ۞ وَسُجُوْدَنَا ۞ وَقُعُوْدَنَا ۞ وَ تَشَهُّدَنَا ۞ وَ تَسْب۪يحَنَا ۞ وَ تَهْل۪يلَنَا ۞ وَ تَحْم۪يدَنَا ۞ وَتَضَرُّعَنَا ۞ وَتَخَشُّعَنَا ۞ وَتَعَبُّدَنَا ۞ وَتَمِّمْ تَقْص۪يْرَتَنَا ۞ وَلَا تَضْرِبْ بِهَا وُجُوهَنَا ۞ يَا مَوْلَانَا ۞ يَا اَللّٰهُ ۞ يَا رَبَّ الْعَالَم۪يْنَ ۞ أَللَّٰـهُمَّ ﴿ رَبَّـنَآ أٰتِـنَا فِي الدُّنْـيَا حَسَنَةً وَفِي الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴾ [سورة البقرة:٢/٢٠١] إِسْتَـجِبْ دُعَآ ئَــنَا بِرَحْمَتِكَ يَآ أَرْحَمَ الرَّاحِم۪ينَ ۞ ﴿ رَبَّـنَا اغْفِرْ ل۪ي وَلِـوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِن۪ينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ۟ ﴾ [سورة إبراهيم:١٤/٤١] ﴿ سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَۚ ﴿١٨٠﴾ وَسَلٰامٌ عَلَى الْمُرْسَل۪ينَۚ ﴿١٨١﴾ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ ﴿١٨٢﴾ ﴾ [سورة الصآفات:٣٧/١٨٠-١٨٢] اَلْفَاتِـحَة.
 
ÎDEYN = İKİ (KURBAN VE RAMAZÂN-I ŞERÎF) BAYRAM NAMAZINDAN SONRA DUÂ
        Hamd âlemlerin Rabbine, sonuç Allâh’dan korkanlara, salât ve selâm Efendimiz Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-im ve sellem)’e ve O’nun evlâdına ve eshâbına olsun.

EY ALLÂH’IM! RABBİMİZ!
§  Salât-ımızı (namâz-ımızı),
§  Savm-ımızı (oruc-umuzu=oruçlu isek)
§  Kıyâm-ımızı (ayakta duruşumuzu),
§  Kıraatimizi (Kur’ân-ı Kerîm ve diğer Tesbîhât okuyuşlarımızı),
§  Rukû’-muzu (eğilişimizi),
§  Sücûd-umuzu (secde-lere varışımızı),
§  Ka’de-mizi (oturuşumuzu),
§  Teşehhüd-ümüzü (Ettehıyyâtü’yü okuyarak şâhitlik yapmamızı),
§  Tesbîh-imizi (Cenâb-ı Hakk’ı, şânına lâyık ifâdelerle yâd ettiğimiz=Sübhânellâh, Allâh-ü Ekber sözlerimizi),
§  Tehlîl-lerimizi (Lâ ilâhe illellâh=Allâh’dan başka ilâh yoktur sözlerimizi --- Allâh-ü Te’âlâ’nın zâtında, sıfatında ve ef’âlinde cemi’ nekâisten münezzeh olduğunu --- ifâde edişimizi),
§  Tahmîd-imizi (Elhamdülillâh=Hamd sâdece Allâh’a mahsûstur deyişimizi),
§  Tazarrû-muzu (yalvarış ve yakarışlarımızı),
§  Huşû’-umuzu (gönüllü olarak boyun eğişimizi, itaatkâr oluşumuzu, tenezzülümüzü),
§  Te’abbüd-ümüzü (ibâdetle başbaşa kalışımızı, kulluk etmemizi),
§  Bütün noksanlıklarımızı (tamamlayarak), ve (bu kusurlarımızı) yüzlerimize vurmadan,

§  Ey Mevlâmız, Ey Allâhım!, Ey Âlemlerin Rabbi olan Allâh’ım! Bizden (kabullerin en güzeli ile) kabûl eyle!

§  “Allâh’ım! Bize dünyâda iyilik ve güzellik, âhirette de iyilik, güzellik ver. Bizi cehennem azâbından koru.”[48]

§  Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allâh’ım! Rahmetinle duâlarımızı (en güzel sûrette) kabûl eyle.

§  “Ey Rabbimiz! Beni, anamı-babamı ve bütün mü’minleri hesap gününde (herkesin sorguya çekileceği günde) bağışla.”[49]

§  Ey Kudret şeref ve İzzet sâhibi olan Rabbimiz! (Sen) Onların; (Yahûdî, Hıristiyan, Müşrik, Kâfir ve diğer bütün sapık görüşlerin) nitelendirdiği (bütün noksan) sıfatlardan uzaksın, yücesin, pâk ve münezzehsin. Bütün Peygamberlere selâm olsun. Ey Âlemlerin Rabbi olan Allâhım! Hamd ancak ve ancak Sana mahsûstur.” (182)[50] El-Fâtiha!







[1] Allâh-ü Te’âlâ’nın huzûrundan kovulmuş olan Şeytân’ın şerrinden, saltanatı ezelî, vech-i yûce ve büyük olan, Allâh-ü Te’âlâ’ya sığınırım. Bismillâhi’r-Rahmâni’r-Rahîm. (O Rahmân ve O Rahîm olan Allâh-ü Te’âlâ’nın adıyla.)
[2] [سورة البقرة:٢/١٨٥]  “(O sayılı günler), insanlar için bir hidâyet rehberi, doğru yolun ve hak ile bâtılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’ân-ın kendisinde indirildiği Ramazân (-ı Şerîf) ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa, onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veyâ yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allâh, size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidâyete ulaştırmasına karşılık Allâh’ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir.” (Bakara Sûresi, 2/185)
[3] Hz. Enes (r.’a.)’in rivâyetine göre Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) şöyle buyurmuştur: --- “Sizden hiçbiriniz kendisi için sevdiğini, mü'min kardeşi için de sevmedikçe gerçek îmâna eremez” Kütüb-i Sitte, 2/248. “Kişi kendisi için istediğini kardeşi için de istemedikçe gerçek mü’min olamaz...”
[4] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[5] [سورة الفتح:٤٨/٢٨-٢٩]  “O, Peygamberini hidâyet ve hak din ile gönderendir. (Allâh) o hak dîni bütün dinlere üstün kılmak için (böyle yaptı). Şâhit olarak Allâh yeter.” (28)Muhammed, Allah’ın Rasûlüdür…” (Feth Sûresi, 48/28-29’dan)
[6] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[7] [سورة الفرقان:٢٥/١-٢]  “Âlemlere bir uyarıcı olsun diye kuluna Furkân’ı indiren Allâh’ın şânı yücedir.” (1) “O, göklerin ve yeryüzünün mülkü (hükümranlığı) kendisine âit olandır. Çocuk edinmemiştir. Mülkünde hiçbir ortağı da yoktur. O, her şeyi yaratmış ve yarattığı o şeyleri bir ölçüye göre takdîr etmiştir.” (Furkân Sûresi, 25/1-2.)
[8] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[9]Övülmeye lâyık olarak Allâh-ü Te’âlâ bize yeter. (Hamd=Övgü Allâh-ü Te’âlâ Hazretlerine mahsûstur.) Salât-ü selâm seçilmiş olan O Nebî’ye olsun. Ve Salât-ü selâm O’nun yûce ve şerefli Âl-i’ne ve Eshâbı’na olsun.” (قطر الندى و بل الصدى ــ ابن هشام ــ بيروت ــ  Katru’n-Nedâ ve Bellü’s-Sadâ, s: 5, İbn-i Hişâmi’l-Ensârî, 1. Bas. Beyrut, 2002.)
[10] [سورة الكهف:١٨/٢٧] Rabbinin kitâbından sana vahy edileni oku. O’nun kelimelerini değiştirecek hiçbir kimse yoktur. O’ndan başka aslâ bir sığınak da bulamazsın.” (Kehf Sûresi, 18/27.)
[11] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[12] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[13] TEŞRİK TEKBİRİ: OKUNUŞU: “Allâh-ü ekber, Allâh-ü ekber. Lâ ilâhe illellâhü vallâhü ekber. Allâh-ü ekber ve lillâhi’l-hamd.” --- ANLAMI: “Allâh-ü Teâlâ büyüktür, Allâh-ü Teâlâ büyüktür, Allâh-ü Teâlâ’dan başka kulluk edilecek hiçbir ilâh yoktur. Allâh-ü Teâlâ büyüktür. Hamd O’na mahsûstur.”
[14] “Allâh’ın adıyla, hamd Allâh-ü Te’âlâ-ya, salât ve selâm Hz Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem)’e, Âilesi ve Ashâbının üzerine olsun.”
[15]  “Ey cömertlerin en cömerdi ve ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allâh’ım! Bize rahmet kapılarını aç; iyilik ve kereminin hazînelerine ulaşmamızı bize kolaylaştır.”
[16] ﴿ ... رَبِّ اشْرَحْ ل۪ى صَدْر۪ىۙ ﴿٢٥﴾ وَيَسِّرْ ل۪ٓى اَمْر۪ىۙ ﴿٢٦﴾ وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسَان۪ىۙ ﴿٢٧﴾ يَفْقَهُوا قَوْل۪ىۖ ﴿٢٨﴾ [سورة طٰهٰ:٢٠/٢٥-٢٨]  ﴿ رَبِّ قَدْ اٰتَيْتَن۪ى مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَن۪ى مِنْ تَأْو۪يلِ الْاَحَاد۪يثِۚ ... [سورة يوسف:١٢/١٠١] ﴿ ... رَبِّ زِدْن۪ى عِلْمًا [سورة طٰهٰ:٢٠/١١٤] ﴿ ... وَأَلْحِقْن۪ى بِالصَّالِح۪ينَۙ [سورة يوسف:١٢/١٠١]؛ [سورة الشعرآء:٢٦/٨٣]
“ … Rabbim! Gönlüme ferâhlık ver. İşimi kolaylaştır. Dilimdeki tutukluğu çöz ki sözümü anlasınlar.” (Tâ-Hâ Sûresi, 20/25-28) “Rabbim! Gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin…” (Yûsuf Sûresi, 12/101) “ … Rabbim! İlmimi (ve anlayışımı) artır.” (Tâ-Hâ Sûresi, 20/114) “ … Ve beni sâlihlerden eyle.” (Yûsuf Sûresi, 12/101; Şu’arâ’ Sûresi, 26/83.) Boynumu (beni) zincirlerden, bağlardan koru (ayaklarımı kızgın bukağılardan koru.) Allâh’ım! Hz Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem) Efendimiz’e, Âilesi ve Ashâbının üzerine salât ve selâm eyle!”
[17] “Allâh’ım! Bu şerefi ben elde etmedim, sen verdin; bu makâmı ben kazanmadım, sen verdin. Allâh’ım! İşimi kolaylaştır, dilimin bağını çöz, sözlerimi anlaşılır kıl ve yaptığım işi kabûl eyle! Bütün Nebi ve Rasûller’e selâm olsun. Bütün kâinâtın sâhibi Allâh’a hamd olsun.”
[18] TEŞRİK TEKBİRİ: OKUNUŞU: “Allâh-ü ekber, Allâh-ü ekber. Lâ ilâhe illellâhü vallâhü ekber. Allâh-ü ekber ve lillâhi’l-hamd.” --- ANLAMI: “Allâh-ü Teâlâ büyüktür, Allâh-ü Teâlâ büyüktür, Allâh-ü Teâlâ’dan başka kulluk edilecek hiçbir ilâh yoktur. Allâh-ü Teâlâ büyüktür. Hamd O’na mahsûstur.”
[19] [سورة الفتح:٤٨/٢٨-٢٩] “O, Peygamberini hidâyet ve hak din ile gönderendir. (Allâh) o hak dîni bütün dinlere üstün kılmak için (böyle yaptı). Şâhit olarak Allâh yeter.” (28)Muhammed, Allah’ın Rasûlüdür…” (Feth Sûresi, 48/28-29’dan)
[20] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[21] [سورة الفرقان:٢٥/١-٢] “Âlemlere bir uyarıcı olsun diye kuluna Furkân’ı indiren Allâh’ın şânı yücedir.” (1) “O, göklerin ve yeryüzünün mülkü (hükümranlığı) kendisine âit olandır. Çocuk edinmemiştir. Mülkünde hiçbir ortağı da yoktur. O, her şeyi yaratmış ve yarattığı o şeyleri bir ölçüye göre takdîr etmiştir.” (Furkân Sûresi, 25/1-2.)
[22] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[23]Övülmeye lâyık olarak Allâh-ü Te’âlâ bize yeter. (Hamd=Övgü Allâh-ü Te’âlâ Hazretlerine mahsûstur.) Salât-ü selâm seçilmiş olan O Nebî’ye olsun. Ve Salât-ü selâm O’nun yûce ve şerefli Âl-i’ne ve Eshâbı’na olsun.” (قطر الندى و بل الصدى ــ ابن هشام ــ بيروت ــ  Katru’n-Nedâ ve Bellü’s-Sadâ, s: 5, İbn-i Hişâmi’l-Ensârî, 1. Bas. Beyrut, 2002.)
[24] [سورة الكهف:١٨/٢٧] Rabbinin kitâbından sana vahy edileni oku. O’nun kelimelerini değiştirecek hiçbir kimse yoktur. O’ndan başka aslâ bir sığınak da bulamazsın.” (Kehf Sûresi, 18/27.)
[25] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[26] “Ey Allâh’ın kulları! Allâh’a karşı gelmekten sakının, O’na itaat edin. Şüphesiz Allâh, muttakîlerle, işleri ve görevleri en güzel biçimde yapanlarla berâberdir. Allâh-ü Te’âlâ-nın huzûrundan kovulmuş şeytanın şerrinden yine Allâh-ü Te’âlâ’ya sığınırım. Rahmân Rahîm olan Allâh-ü Te’âlâ-nın adı ile başlarım.”

[27]  [سورة الكوثر:١٠٨/١-٣] 108- KEVSER SÛRESİ

Mekke döneminde inmiştir. Medine döneminde indiği de rivayet edilmiştir. 3 âyettir. Kevser, çok hayır, bereket demektir. Cennette Hz. Peygambere mahsus bir havuzun da adıdır.

Bismillâhirrahmânirrahîm.

1.   “Şüphesiz biz sana Kevser’i verdik.
2.   O hâlde, Rabbin için namaz kıl, kurban kes.
3.   Doğrusu sana buğz eden, soyu kesik olanın tâ kendisidir.”

(Kevser Sûresi, 108/1-3.) -Hz. Peygamberin oğlu Kâsım vefat edince, müşriklerden Âs b. Vâil Hz. Peygamber hakkında, “Bırakın şu soyu kesik adamı. Ölünce unutulup gidecek” demişti. Bunun üzerine bu sûre inmiştir.-
[28] Peygamber Efendimiz (s.a.s), bir kurban bayramı günü ashabına şöyle seslenmiştir: “Bugün ilk işimiz, bayram namazı kılmak,  sonra da kurban kesmektir. Böyle yapanlar, sünnetimize uygun davranmış olur.” (Buhârî, Îdeyn, 3.)
[29] [سورة البقرة:٢/١٨٥]  “(O sayılı günler), insanlar için bir hidâyet rehberi, doğru yolun ve hak ile bâtılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’ân-ın kendisinde indirildiği Ramazân (-ı Şerîf) ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa, onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veyâ yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allâh, size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidâyete ulaştırmasına karşılık Allâh’ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir.” (Bakara Sûresi, 2/185)
[30] [سورة البقرة:٢/١٨٣] “Ey îmân edenler! Allâh’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” (Bakara Sûresi, 2/183)
[31] “ … Bu ayın başı rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden kurtuluştur…” (İbn-i Huzeyme, Sahih; Beyhakî, Şu’âbü’l-İman, 5/223; es-Saati, el-Fethu'r-Rabbânî, 9/233; el-Hindi, Kenzu'l-Ummal, 8/477.)
[32]  مسند الإمام أحمد (۱۳۴۰۸) ، قال محققه: إسناده صحيح.(Bir Hadîs-i Şerîf’te Allâh Rasûlü (sallellâh-ü ‘aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır:

     --- “Yine Ramazân geldi,
§  Bütün mağfiret imkânlarıyla!
§  Cennet kapıları ardına kadar açılır,
§  Cehennem kapıları sonuna kadar kapatılır
§  Şeytanlar bağlanıp kısıtlanır.
§  Ramazân’ı idrâk edip de bağışlanmamış olan kimseye yazıklar olsun!
§  Kişi Ramazân’da da günâhlarını affettiremezse, peki yâ, ne zaman mağfirete nâil olunabilecek?” (İbn-i Ebî Şeybe, Müsannef, II:270; Taberânî, el-Mecmâü’l-Evsât, VII:323; Heysemî, el-Mecmâü’l-Zevâid, III:143; Münzirî, et-Terğîb ve’t-Terhîb, II:99.)
[33]  Nasîhat bölümü tamamlanınca, yukarıda ki duânın yerine aşağıdaki duâ da okunabilir.قَالَ عَلَيْهِ الصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ: "اَلتَّٓائِبُ مِنَ الذَّنْبِ كَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ."[33] أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ اْلعَظ۪يمَ وَأَتوُبُ إِلَيْهِ، وَأَسْأَلُ اللّٰهَ ل۪ي وَلَكُمُ التَّوْف۪يقَ."  --- 4250--- … Abdullâh (bin Mes’ûd, r.’a)’den rivâyet edildiği­ne göre; Rasûlüllâh (sallellâh ‘aleyh-i ve sellem) şöyle buyurdu, demiştir: --- “Günâhtan tevbe eden kimse, hiç günâhı olmayan kimse gibidir. -Günâh işlememiş gibidir-““Ben de size ve kendime Allâh’dan mağfiret ve muvaffâkiyet (başarı) diliyorum.” (İbn-i Mâce, Kitâbü’z-Zühd (37), Tevbeyi (Hatırlamak) Bâbı (30/30), Hadîs no:4250, s:967.)
Ben de size ve kendime Allâh’dan mağfiret ve muvaffâkiyet (başarı) diliyorum.”
[34] “Dikkat ediniz ki; Sözün en güzeli, nizâmın en kapsamlısı, ‘azîz, mülk sâhibi ve her şeyi bilen Allâh’ın kelâmıdır. Yüce Allâh-ü Te’âlâ-nın Kur’ân-ı Kerîm’inde buyurduğu gibi: “Kur’ân okunduğu zaman, onu dinleyin ve susun, umulur ki merhamet edilirsiniz.” (A’râf Sûresi, 7/204) “Şüphesiz Allâh katında dîn İslâm Dîni’dir.” (Âl-i ‘Imrân Sûresi, 2/19’dan.)
[35] “Allâh’ım! Bize, ölü ve diri, kadın ve erkek bütün mü’min ve Müslümanlara bereketini artır. Zîrâ Sen duâları işiten ve kabûl edensin.” ”Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allâhım! Selâm bütün Peygamberlerin üzerine olsun. Hamd sadece âlemlerin Rabbi olan Allâh’a mahsûstur.”
[36] “Kâmil mânâda Allâh’a hamd olsun. Salât ve selâm Peygamberimiz Muhammed’e, bütün âile fertlerinin ve ashâbının tamâmının üzerine olsun. Azîz ve Celîl olan Rabbimiz, Allâh-ü Te’âlâ Hazretleri; Nebîsi’nin; Faziletini, büyüklüğünü, saygısını, şânını, şerefini bildirip yüceltmek için fermân buyurmuş ve bizlere (şöyle)  emreylemiştir.
[37] “Şüphesiz Allâh ve Melekleri Peygamber’e salât ediyorlar. ”Ey îmân edenler! Siz de O’na salât edin, selâm edin.” Ahzâb Sûresi, 33/56. (Peygambere Allâh-ü Teâlâ’nın salât etmesi, rahmet etmesi; meleklerin salât etmesi, şânının yüceltilmesini dilemeleri; mü’minlerin salât etmesi ise, duâ etmeleri anlamını ifâde eder.)
[38]Allâhım! Efendimiz İbrâhîm (‘aleyhi’s-selâm)’e salât ettiğin gibi, Efendimiz Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem)’e ve onun Âl-i’ne de salât eyle! Allâhım! Efendimiz İbrâhîm (‘aleyhi’s-selâm)’e bereket ihsân ettiğin gibi, Efendimiz Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem)’e ve onun âl-i’ne de bereket ihsân eyle. Şüphesiz sen methedilmeye lâyık azâmet ve şeref sâhibisin.” (Halk Arasında –SALLİ-BÂRİK- DUÂLARI diye nâm almıştır.)
[39] Hutbe merdiveni kıbleye karşı olursa uygulanır. Şimdi bâzı Câmilerde Hutbe merdiveni kıbleye karşı olmadığından uygulanmıyor.
[40] “Allâhım! Sadâkat ve vefâ sâhibi saygı değer, kadir kıymetleri şerefli ve büyük olan (Allâh onlardan râzı olsun), dört (4) Râşit Halife’den râzı ol. Efendimiz HZ. Ebû Bekir (sıddîk), Hz. Ömer (ü’l-fârûk), HZ. Osman (zinnûreyn), HZ. ‘Ali (kerremellâh-ü veçhe)  bunlar ve bunların dışında (bâkısında) kalan diğer altı (6) Cennet ile müjdelenen (‘aşere-i mübeşşereden=10) kişilerden râzı ol Allâhım! Ve Hz. Peygamberimiz (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem)’in iki keremli, hürmete değer ve ödüllendirilmiş olan amcaları Efendilerimiz Hz. Hamza ve Hz. Abbâs (Allâh onlardan râzı olsun)’dan râzı ol Allâhım!  Ve iki güzel torunları (Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin=Allâh-ü Te’âlâ onlardan da râzı olsun) Efendilerimizden Sen râzı ol Allâhım!  … Ve bunlara tâbî olanlardan Kıyâmet Günü’ne kadar râzı ol Allâhım! Allâh-ü Te’âlâ onların hepsinden râzı olsun. Allâhım! Ve Sâir Mü’min erkek ve kadınları, Müslüman erkek ve kadınları, onların hayatta olanlarını ve ölmüşlerini rahmetinle bağışla. Ey ihtiyaçları görüp karşılayan ve duâlara isteklere dâ’vetlere icâbet eden Allâhım! Ey Merhametlilerin en merhametlisi olan Allâhım! Dîne yardım edene yardım et. Müslümanları yok etmek isteyenleri yok et Allâhım! Muvahhıd; Senin varlığına ve birliğine şeksiz şüphesiz yakînen îmân eden Müslümanların askerlerine yardım eyle! Allâhım! Bütün Ümmet-i Muhammed (sallellâh-ü ‘aleyh-i ve sellem)’in hava, deniz, karada olanlarına şu anda hâzır olanlara ve burada bulunmayan (gâib) olanlara, misâfirlerine, gâzîlerine, huccâca (hacılara), sıhhat selâmet âfiyetler ihsân eyle tarafından onlara yaz Yâ Rabbî!
[41] Hutbe merdiveni kıbleye karşı olursa uygulanır. Şimdi bâzı Câmilerde Hutbe merdiveni kıbleye karşı olmadığından uygulanmıyor.
[42] [سورة الإسرآء:١٧/١١١]
[43] الكتاب:صحيح مسلم، كتاب المساجد (٥)،  باب استحباب الذكر بعد الصلاة وبيان صفته (٢٦)، رقم الحديث:١٣٥-٥٩١، ص: ١/٤١٥؛ (٢٣٥-٢٣٦).
[44] Sahîh-ı Müslim, Kitâbü’l-Mesâcid (5), Namazdan Sonra Zikrin Müstehâb Oluşu ve Sıfatını Beyân Bâbı (26), Mesâcid, Hadîs no: 135-136, (591-592), s: 235-236; Ebî Dâvud, Kitâbü’s-Salâh (Namaz) (2), Selam Verince Okunacak Duâ Bâbı (25/361), Hadîs no: 1512, s: 282;Tirmizî, Salât, Hadîs no: 298, 300; Ebû Dâvud, Salât, Hadîs no:  360 (1512); Nesâî, Sehv, Hadîs no: 1337-1338; İbn-i Mâce, Hadîs no: 924, 928.
[45] Bakara Sûresi, 2/255.
[46] الكتاب: صحيح البخاري، كتاب الأذان (١٠)، باب الذكر بعد الصلاة (١٥٥-٣٥٦)، رقم الحديث:٨٤٤، ص: ١١٧؛ الكتاب:صحيح مسلم، كتاب المساجد (٥)،  باب استحباب الذكر بعد الصلاة وبيان صفته (٢٦)، رقم الحديث:١٣٧-٥٩٣، ص: ١/٤١٤؛ (٢٣٥-٢٣٦).
[47] Sahîh-ı Müslim, Kitâbü’l-Mesâcid (5), Namazdan Sonra Zikrin Müstehab Oluşu ve Sıfatını Beyan Bâbı (26), Hadîs no:137-593, s.1/414; (235-236). Sahîh-ı Buhârî, Kitâbü’l-Ezân (5), Namazdan Sonra Zikr (Etmek) Bâbı (155-306), Hadîs no:844, s.117.
[48] Bakara Sûresi, 2/201.
[49] İbrâhîm Sûresi, 14/41.
[50] Sâffât Sûresi, 37/180-182. Âyet-i Kerîmelerin asıl mânâları: “Senin Rabbin; kudret ve şeref sâhibi olan Rabb, onların nitelendirdiği şeylerden uzaktır, yûcedir. (180) Peygamberlere selâm olsun. (181) Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allâh’a mahsustur.” (182).