ÎMÂN=İNANÇ (‘AKÂİD=İ’TİKÂD)---KISACA ALLÂH-Ü TE’ÂLÂ’YI ŞÖYLE TANIRIZ!

ÎMÂN=İNANÇ (‘AKÂİD=İ’TİKÂD)

 

ALLÂH-Ü TE’ÂLÂ’NIN VARLIĞINA VE BİRLİĞİNE ÎMÂN

ÎMÂN’IN BEYÂNI (AÇIKLAMASI):

 

Yüce Rabbimizin Peygamber Efendimiz (‘aleyhi’s-salât-ü ve’s-selâm)’in aracılığı ile göndermiş olduğu bütün esaslara, kalben inanmak ve bunu dili ile söylemektir.

أَصْلُ التَّوْح۪يدِ وَمَا يَصِحُّ الْاِعْتِقَادُ عَلَيْهِ: يَجِبُ أَنْ يَقُولَ: "أٰمَنْتُ بِاللّٰهِ، وَمَلٰٓئِكَتِه۪، وَكُتُبِه۪، وَرُسُلِه۪، وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ،  وَبِالْقَدَرِ خَيْرِه۪ وَشَرِّه۪ مِنَ اللّٰهِ تَعَالٰي، وَالْبَعْثُ بَعْدَ الْمَوْتِ حَقٌّ، أَشْهَدُ أَنْ لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ".

Tevhîdin aslı ve i’tikadda sağlam dayanak, mükellefin söylemesi farz olan şu esaslardır:

 

ÎMÂMIN ŞARTLARI (6)^[i]

 

1-    Allâh-ü Te’âlâ’nın varlığına, birliğine,

2-    Melekleri’ne,

3-    Kitabları’na,

4-    Peygamberleri’ne,

5-    Âhiret Gününe (Öldükten Sonra Dirilmeye),

6-    Kader (ve Kazâ)’e (iyilik ve kötülüğün -hayr-ın ve şerr-in- Allâh’ü Te’âlâ’nın yaratmasıyla olduğuna)  inanmaktır.

 

Ben şehâdet ederim ki! Allâh’dan başka ilâh yoktur. Ve yine şehâdet ederim ki! Hz. Muhammed Mustafâ (‘aleyhi’s-salât-ü ve’s-selâm) O’nun (Allâh’ın) kulu ve Rasûlü’dür.

"أٰمَنْتُ بِاللّٰهِ"،

1-  Allâh’a îmân,

"وَمَلٰٓئِكَتِه۪"،

2-  Meleklere îmân,

"وَكُتُبِه۪"،

3-  Kitablara îmân,

"وَرُسُلِه۪"،

4-  Peygamberlere îmân,

"وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ"، 

5-  Âhiret Gününe îmân, (öldükten sonra dirilmeye îmân)

"وَبِالْقَدَرِ؛ خَيْرِه۪ وَشَرِّه۪ مِنَ اللّٰهِ تَعَالٰي، وَالْبَعْثُ بَعْدَ الْمَوْتِ حَقٌّ"،

6-  Kader ve kazâ’ya îmân (Hayr-ın ve Şerr-in Allâh’ü Te’âlâ’nın yaratmasıyla olduğuna îmân)

"أَشْهَدُ أَنْ لٰٓا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ"،

Ben şehâdet ederim ki! Allâh’dan başka ilâh yoktur.

"وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ".

Ve yine şehâdet ederim ki! Hz. Muhammed Mustafâ (‘aleyhi’s-salât-ü ve’s-selâm) O’nun (Allâh’ın) kulu ve Rasûlü’dür.

ALLÂH’A ÎMÂN

قَالَ اللّٰهُ تَعَالٰى: ﴿ إِنَّ اللّٰهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِه۪ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۜ ...﴾ [سورة النسآء:٤/١١٦]

“Şüphesiz Allâh, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz. Bunun dışındaki günâhları, dilediği kimseler için bağışlar…”[1]

سَأَلَ رَجُلٌ ۨالنَّبِيَّ ﷺ أَيُّ الْاَعْمَالِ أَفْضَلُ، فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَفْضَلُ الْاَعْمَالِ إ۪يمَانٌ بِاللّٰهِ وَرَسُولِه۪" رواه البخاري،

İmâm Buhârî (rahımehüllâh)’nin rivâyet ettiği bir Hadîs-i Şerîf’te Peygamber Efendimiz (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) şöyle buyuruyor:

 

--- “Amellerin en fazîletlisi Allâh’a ve Rasûlüne îmân etmektir.”

 

KISACA ALLÂH-Ü TE’ÂLÂ’YI ŞÖYLE TANIRIZ!

 

Biz Allâh’ı ancak Kitabında ve Peygamber Efendimizin sözlerinde kendisini tanıttığı gibi tanıyabiliriz.

 

allâh (c.c.) … ;

§ En Yûce Varlıktır.

§ Bir Olan, -Birdir Ve Benzersizdir, Hiç Bir Varlık Ona Benzemez-,

§ Hiç Bir Şeye Mutâc Olmayan –Herkes Ve Her Şey Ona Muhtaçtır-

§ Doğmayan, Doğurmayan,

§ Eşi, Benzeri Ve Dengi Bulunmayan,

§ Vâr Olan,

§ Ev­veli Ve Sonu Olmayan, -O Hep Vardı Ve Dâimâ Vâr Olacaktır=Doğmayan Ve Ölmeyen-,

§ Sonradan Olankara Benzemeyen –Ki Allâh-ü Te’âlâ’dan Başka Her Şey Sonradan Olmuştur-

§ Varlığı Kendinden Olan –Varlığı İçin De Hiçbir Şeye Muhtâc Olmayan-

§ Bütün Kâinâtta Ne Varsa Hepsinin Gerçek Sâhibi Olan,

§ Hayy Ve Kayyûm Olan, -Yaşayan, Diri Olan, Hayatta Olan, Ayakta Olan, Aslâ Uyuma Ve Uyklama Hâli Dâhi Almayan-,

§ Her Şeyi Bilen, İşiten, Gören, Dilediği Olan, Her Şeye Gücü Yeten, Konuşan Ve Her Şeyi Yaratan, -Her Şeye Kudretiyle Tasarruf Eden, Bu Sıfatlarıyla Aslâ Mahlûkâta Benzemeyen, Yâni Âlet Edevât Ve Hiçbir Organa İhtiyâcı Bulunmayan-,

§ Mekân Ve Za­mandan Münezzeh Olan, -Zamânın kavrayamadığı, mekânın kuşatamadığı-

§ Bütün Varlıkları Yaratan Ve Yaşatan,

§ Herkese Rızık Veren…

§ Tek İlâhtır, Tek Ma’bûddur.

 

ALLÂH-Ü TE’ÂLÂ’NIN VARLIĞI VE BİRLİ-ĞİNE KUR’ÂNI- KERÎM’DEN DELÎL

وَاللّٰهُ تَعَالٰى وَاحِدٌ لَا مِنْ طَر۪يقِ الْعَدَدِ وَلٰكِنْ مِنْ طَر۪يقِ أَنَّهُ لَا شَر۪يكَ لَهُ،

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ. ٨ قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌۚۨ ﴿١﴾ أَللّٰهُ الصَّمَدُۚ ﴿٢﴾ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْۙ ﴿٣﴾ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ ﴿٤﴾ ٧

[سورة الإخلاص:١١٢/١-٤]

لَايُشْبِهُهُ۫ شَيْئٌ مِنَ الْاَشْيَآءِ مِنْ خَلْقِه۪ وَلَا يُشْبِهُ شَيْئًا مِنْ خَلْقِه۪، لَمْ يَزَلْ وَلَا يَزَالُ بِاَسْمَآئِه۪ وَصِفَاتِهِ الذَّاتِيَّةِ وَالْفِعْلِيَّةِ.

Yûce Allâh-ü Te’âlâ sâdece sayı yönüyle değil, ortağı olmaması yönüyle birdir.[2]

 

-Bismillâhirrahmânirrahîm-. “De ki: “O, Allâh-ü Te’âlâ birdir (eşsizdir), Allâh-ü Te’âlâ Samed’dir. (Her şey O’na muhtâctır; O, hiçbir şeye muhtâc değildir.) O doğurmamış ve doğurulmamıştır. Kendisi de doğmamıştır. Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.”^[3]

 

Allâh-ü Te’âlâ yarattıklarından hiç birine benzemez, yarattıklarından hiçbiri de O’na benzemez. İsimleri, zatî ve fiilî sıfatlarıyla dâimâ vâr olmuş ve vâr olacaktır.

 

ALLÂH-Ü TE’ÂLÂ’NIN İKİ OLMADIĞINA KUR’ÂNI- KERÎM’DEN DELÎL

﴿ لَوْ كَانَ ف۪يهِمَآ أٰلِهَةٌ إِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَاۚ ... ﴾

[سورة الأنبيآء:٢١/٢٢] 

“Eğer yerde ve gökte Allâh’tan başka ilâhlar olsaydı, kesinlikle ikisinin de düzeni bozulurdu…”^[4]

 

 

---

[1] Nisâ Sûresi, 4/116’dan.

[2] Fıkh-ı Ekber, İmâm- A’zam (rh.a.).

[3] İhlâs Sûresi, 112/1-4.

[4] Enbiyâ Sûresi, 21/22’den.

---

[i] (Meşhûr) Cibrîl (a.s.) Hadîs-i Şerîf-i

ــــــ حد يث جبريلَ ـــــ

وَعَنْ يَحْيَى بْنِ يَعْمُرَ قَالَ: كَانَ أَوَّلَ مَنْ قَالَ فِي القَدَرِ بِالْبَصْرَةِ مَعْبَدُ الْجُهَنىُّ، فَانْطَلَقْتُ أَنَا۬ وَحُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمٰنِ الْحِم۪يرِىُّ حَاجَّيْنِ أَوْ مُعْتَمِرَيْنِ. فَقُلْنَا: لَوْ لَق۪ينَا أَحَدًا مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللّٰهِ ﷺ فَسَأَلْنَاهُ عَمَّا يَقُولُ هٰٓؤُ۬لٰٓاءِ فِي الْقَدَرِ، فَوُفِّقَ لَنَا عَبْدُاللّٰهِ بْنُ عُمَرَ رَضِىَ اللّٰهُ عَنْهُمَا دَاخِلَ الْمَسْجِدَ فَاكْتَنَفْتُهُ أَنَا۬ وَصَاحِب۪ى: أَحَدُنَا عَنْ يَم۪ينِه۪ وَالْاٰخَرُ عَنْ يَسَارِه۪: فَظَنَنْتُ أَنَّ صَاحِب۪ى سَيَكَلُ الْكَلَامَ إِلَىَّ. فَقُلْتُ يَا أَبَا عَبْدِالرَّحْمٰنِ: إِنَّهُ۫ ظَهَرَ قِبَلَنَا أُنَاسٌ يَقْرَؤُ۫نَ الْقُرْاٰنَ وَيَتَقَفَّرُونَ الْعِلْمَ، وذَكَرَ مِنْ شَأْنِهِمْ، وَأَنَّهُمْ يَزْعَمُونَ أَنْ  قَدَرَ، وَأَنَّ الْاَمْرَ أُنْفٌ فَقَالَ: إِذَا لَق۪يتَ أُ۬ولٰٓئِكَ فَأَخْبِرْهُمْ أَنّ۪ى بَر۪ٓئٌ مِنْهُمْ وَأَنَّهُمْ بَرَآءٌ مِنّ۪ى، وَالَّذ۪ى يَحْلِفُ بِه۪ عَبْدُاللّٰهِ ابْنِ عُمَرَ: لَوْ أَنَّ لِاَحَدِهِمْ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَبًا فَأَنْفَقَهُ مَا قَبَّلَ اللّٰهُ مِنْهُ حَتّٰى يُؤْمِنَ بالْقَدَرِ.ثُمَّ قَالَ: حَدَّثَن۪ى أَب۪ى عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ  رَضِىَ اللّٰه عَنْهُ قَالَ: بَيْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ رَسُولِ اللّٰهِ ﷺ إِذْ طَلَعَ عَلَيْنَا رَجُلٌ شَد۪يدُ بَيَاضِ الثِّيَابِ شَد۪يدُ سُوَادِ الشَّعْرِ  يُرٰى عَلَيْهِ أَثَرُ السَّفَرِ، وَ يَعْرِفُهُ۫ مِنَّا أَحَدٌ حَتّٰى جَلَسَ إِلَى النَّبِىِّ ﷺ  فَأَسْنَدَ رُكْبَتَيْهِ إِلٰى رُكْبَتَيْهِ، وَوَضَعَ كَفَّيْهِ عَلٰى فَخِذَيْهِ. وَقَالَ:

(قَالَ جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ) يَامُحَمَّدُ! "أَخْبِرْن۪ى عَنِ الْاِسْلَامِ."

قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَلْاِسْلَامُ أَنْ تَشْهَدَ أَنْ لٰٓا إِلٰهَ إِلَّااللّٰهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَتَق۪يمَ الصَّلٰاةَ، وَتُؤْتِى الزَّكَاةَ، وَتَصُومَ رَمَضَانَ، وَتَحُجَّ الْبَيْتَ إِنِ اسْتَطَعْتَ إِلَيْهِ سَب۪يلًا."

قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "صَدَقْتَ." فَعَجِبْنَا لَه يَسْأَ لُهُ وَيُصَدِّقُهُ.

 قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "فَأَخْبِرْن۪ى عَنِ الْا۪يمَانِ."

قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَنْ تُؤْمِنَ بِاللّٰهِ وَمَلٰٓائِكَتِه۪ وَكُتُبِه۪ وَرُسُلِه۪ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ، وَتُؤْمِنَ بِالْقَدَرِ خَيْرِه۪ وَشَرِّه۪."

قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "صَدَقْتَ" 

قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "فَأَخْبِرْن۪ى عَنِ الْاِحْسَانِ."

قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَنْ تَعْبُدَ اللّٰهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ۫ يَرَاكَ."

قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "فَأَخْبِرْن۪ى عَنِ السَّاعَةِ."

قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَلسَّاعَةُ: مَا الْمَسْؤُ۫لُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّآئِلِ."

قَالَ (جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ): "فَأَخْبِرْن۪ى عَنْ أَمَارَاتِهَا؟"

قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: "أَنْ تَلِدَ الْاَمَةُ رَبَّتَهَا، وَأَنْ تَرَى الْحُفَاةَ الْعُرَاةَ الْعَالَةَ "وَلَيْسَ عِنْدَ مُسْلِمَ الْعَالَةَ" رَعَآءَ الشَّآءِ يَتَطَاوَلُونَ فِي الْبُنْيَانِ. قَالَ: ثُمَّ انْطَلَقَ فَلَبِثْتُ مَلِيًّا. هٰذَا لَفْظُ مُسْلِمٍ، وَعِنْدَهُمْ: فَلَبِثْتُ ثَلٰاثًا ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: يَا عُمَرُ أَتَدْر۪ى مَنِ السَّآئِلُ؟ قُلْتُ: أَللّٰهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ. قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ ﷺ: فَإِنَّهُ جِبْر۪يلُ عَلَيْهِ السَّلٰامُ أَتَاكُمْ يُعَلِّمُكُمْ د۪ينَكُمْ؛"

أَخْرَجَهُ الْخَمْسَةُ إِلَا الْبُخَار۪ى. وَزَادَ أَبُو دَاوُدَ ف۪ٓي أُخْرٰى بَعْدَ صَوْمِ رَمَضَانَ: وَاغْتِسَالَ مِنَ الْجَنَابَةِ. وَلَهُ ف۪ٓي أُخْرٰى: وَسَأَلَهُ رَجُلٌ مِنْ مُزَيِّنَةَ أَوْجُهَيِّنَةَ فَقَالَ: يَارَسُولَ اللّٰهِ ف۪يمَ نَعْمَلُ، ف۪ي شَيْئٍ خَلَا وَمَضٰى، أَوْ ف۪ي شَيْئٍ يُسْتَأْنَفُ الْاٰنَ؟ قَالَ: ف۪ي شَيْئٍ خَلَا وَمَضٰى، فَقَالَ الرَّجُلُ، أَوْ بَعْضُ الْقَوْمِ: فَف۪يمَ الْعَمَلُ؟ قَالَ: إِنّ أَهْلَ الْجَنَّةِ يُيَسَّرُونَ لِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنّةِ، وَإِنّ أَهْلَ النَّارِ يُيَسَّرُونَ لِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ.وَأَخْرَجَ الْبُخَار۪ى رَحْمَهُ اللّٰهِ تَعَالٰى نَحْوَهُ عَنْ أَب۪ى هُرَيْرَةَ، وَهِىَ رِوَايَةٌ لَهُمْ إِلَا التِّرْمِذِىِّ رَحْمَهُ اللّٰهِ تَعَالٰى، وَف۪يهِ: أَنْ تَعْبُدَ اللّٰهَ  لَاتُشْرِكُ بِه۪ شَيْئًا: مَكَانَ أَنْ تَشْهَدَ. وَف۪يهِ: فَإِذَا كَانَ الْحُفَاةُ الْعُرَاةُ رُؤُ۫سَ النَّاسِ. وَزَادَ ف۪ي خَمْسٍ لَايَعْلَمُهَا إِلَّا اللّٰهُ تَعَالٰى وَتَلَا إِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ. أَلْاٰيَةَ. وَف۪ٓي أُخْرٰى بَعْدَ الْعُرَاةِ: أَلصُّمُّ الْبُكْمُ مُلُوكُ الْاَرْضِ. وَعِنْدَ النَّسَآئ۪ى رَحِمَهُ اللّٰهُ تَعَالٰى قَالَ:  وَالَّذ۪ى بَعَثَ مُحَمَّدًا بِالْحَقِّ هَادِيًا وَبَش۪يرًا مَا كُنْتُ بِأَعْلَمَ بِه۪ مِنْ  رَجُلٍ مِنْكُمْ، وَإِنَّهُ لِجِبْر۪يلَ عَلَيْهِ السَّلٰامُ نَزَلَ ف۪ي صُورَةِ دِحْيَةَ لْكَلْبِىِّ. وَمَعْنٰى "يَتَقَفَّرُونَ" يَتَتَبَّعُونَ، وَقَوْلُهُ "أُنُفٌ" بِضَمِّ الْهَمْزَةِ وَالنُّونِ: أَىْ مُحْدَثٌ لَمْ يَسْبِقْ عِلْمُ اللّٰهِ تَعَالٰى بِه۪. وَكذَبَ أَعْدَآءُ اللّٰهِ تَعَالٰى، بَلْ عِلْمُ اللّٰهِ تَعَالٰى سَابِقٌ لِلْمَعْلُومَاتِ كُلِّهَا.

Yahyâ İbnu Yâ’mur haber veriyor: “Basra’da kader üzerine ilk söz eden kimse Ma’bed el-Cühenî idi. Ben ve Humeyd İbn-u Abdirrahmân el-Himyerî, hac veyâ umre vesîlesiyle berâberce yola çıktık. Aramızda konuşarak, Ashâb’dan biriyle karşılaşmayı temennî ettik. Maksâdımız, ondan kader hakkında şu heriflerin ettikleri laflar husûsunda soru sormaktı. Cenâb-ı Hakk, bi’z-zât Mescid-i Nebevî’nin içinde Abdullâh İbn-u Ömer (r.a.)’la karşılaşmayı nasîb etti. Birimiz sağ, öbürümüz sol tarafından olmak üzere ikimiz de Abdullâh (r.a.)’a sokuldu. Arkadaşımın sözü bana bıraktığını tahmîn ederek, konuşmaya başladım:

 

--- “Ey Ebû Abdirrahmân, bizim taraflarda bâzı kimseler zuhûr etti. Bunlar Kur’ân-ı Kerîm’i okuyorlar. Ve çok ince meseleler bulup çıkarmaya çalışıyorlar.” Onların durumlarını beyân sâdedînde şunu da ilâve ettim: “Bunlar, “kader yoktur, herşey hâdistir ve Allâh önceden bunları bilmez” iddiâsındalar.”

 

Abdullâh (r.a.): --- “Onlarla tekrâr karşılaşırsan, haber ver ki ben onlardan berîyim, onlar da benden berîdirler.”

 

Abdullâh İbn-u Ömer sözünü yemînle de te’kîd ederek şöyle tamâmladı:

 

--- “Allâh’a kasem olsun, onlardan birinin Uhud dağı kadar altını olsa ve hepsini de hayır yolunda harcasa kadere inanmadıkça, Allâh onun hayrını kabûl etmez.”

 

Sonra Abdullâh dedi ki: --- Babam Ömer İbnu’l-Hattâb (r.a.) bana şunu anlattı:

 

--- “Ben Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm)’in yanında oturuyordum. Derken elbisesi bembeyaz, saçları simsiyah bir adam yanımıza çıkageldi. Üzerinde, yolculuğa delâlet eder hiçbir belirti yoktu. Üstelik içimizden kimse onu tanımıyordu da. Gelip Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm)’in önüne oturup dizlerini dizlerine dayadı. Ellerini bacaklarının üstüne hürmetle koyduktan sonra sormaya başladı:

 

Yabancı: --- “Ey Muhammed! Bana İslâm hakkında bilgi ver!” “İslâm nedir?”

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) açıkladı: “İslâm:”

 

1-   Allâh’dan başka ilâh olmadığına, Muhammed’in O’nun kulu ve elçisi olduğuna şehâdet etmen,

2-   Namaz kılman,

3-   Zekât vermen,

4-   Ramazan orucu tutman,

5-   Gücün yettiği takdirde Beytüllâh’a haccetmendir.

 

Yabancı: --- “Doğru söyledin” diye tasdîk etti. Biz hem sorup hem de söyleneni tasdîk etmesine hayret ettik.

 

Sonra tekrâr sordu: --- “Bana Îmân hakkında bilgi ver?” “Îmân nedir?”

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) açıkladı: “îmân:”

 

1-   Allâh’a,

2-   Meleklerine,

3-   Kitâblarına,

4-   Peygamberlerine,

5-   Âhiret gününe inanmandır.

6-   Kadere yâni hayır ve şerrin Allâh’dan olduğuna da inanmandır.

 

Yabancı: --- “Doğru söyledin” diye tasdîk etti.

Sonra tekrâr sordu: --- “Bana İhsân hakkında bilgi ver?” “İhsân nedir?”

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) açıkladı: “İhsân:”

 

--- Allâh’ı sanki gözlerinle görüyormuşsun gibi Allâh’a ibâdet etmendir. Sen O’nu görmesen de O seni görüyor.”

 

Adam tekrâr sordu: --- “Bana Kıyâmet (in ne zamân kopacağı) hakkında bilgi ver?” dedi,

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) bu sefer: --- “Kıyâmet hakkında kendisinden sorulan, sorandan daha fazla bir şey bilmiyor!” karşılığını verdi. (Buhârî, îmân 37; Müslîm, îmân 57; Ibn Hanbel, Müsned 1/37, 51, 53.)

 

Yabancı: --- “Öyleyse kıyâmetin alâmetinden haber ver!” dedi.

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) şu açıklamayı yaptı: --- “Köle kadınların efendilerini doğurmaları, yalın ayak, üstü çıplak, fakîr -Müslim’in rivâyetinde fakîr kelimesi yoktur- davar çobanlarının yüksek binâlar yapmada yarıştıklarını görmendir.”

 

Bu söz üzerine yabancı çıktı gitti. Ben epeyce bir müddet kaldım. -Bu ifâde Müslim’deki rivâyete uygundur. Diğer kitâblarda “Ben üç gece sonra Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm)’la karşılaştım” şeklindedir-

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm): --- Ey Ömer, süâl soran bu zâtın kim olduğunu biliyor musun? Dedi.

 

Ben: --- “Allâh ve Rasûlü daha iyi bilir” deyince;

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) şu açıklamayı yaptı: --- “Bu, Cebrâîl aleyhisselâmdı. Size dîninizi öğretmeye geldi.”

 

Ebû Dâvûd, bir başka rivâyette: “Ramazan orucu”ndan sonra “cünüblükten yıkanmak” maddesini de ilâve eder.

 

Yine Ebû Dâvûd’un bir başka rivâyetinde şu ziyâde vardır: “Müzeyne veyâ Cüheyne kabîlesinden bir adam sordu: --- “Ey Allâh’ın Rasûlü, hangi işi yapıyoruz, olup bitmiş (Levh-i mahfûz’a kaydı geçmiş) bir işi mi, yoksa (henüz Levh-i mahfûz’a geçmemiş) şu anda yeni başlanacak olan bir işi mi?”

 

Hz. Peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm): --- “Olup biten bir işi” dedi.

 

Adamcağız -veyâ cemâatten biri- yine sordu: --- “Öyleyse niye çalışılsın ki?

 

Hz. peygamber (Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm) şu açıklamada bulundu: --- “Cennet ehli olanlara cenetliklerin ameli müyesser kılınır, ateş ehli olanlara da cehennemliklerin ameli müyesser kılınır.”

Benzer bir hadîsi, Buhârî (rahîmehullâh) Ebû Hüreyre (r.a.)’den kaydeder. Bu hâdise Tirmizî hâriç diğerlerinde de rastlanır.

 

Mevzûbahis rivâyette, “şehâdette bulunman” yerine “Allâh’a ibâdet edip hiçbir şeyi ortak koşmaman” ifâdesi yer alır.

 

Bu hadîste ayrıca “Yalın ayak, üstü çıplak kimseler halkın reisleri olduğu zamân”  Şu ziyâde de mevcûddur: (Kıyâmetin ne zamân kopacağı), Allâh’dan başka hiçkimse tarafından bilinmeyen beş gayıptan (mugayyebât-ı hamse) biridir” buyurdu ve şu âyeti okudu:

 

٨ إِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِۚ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَۚ وَيَعْلَمُ مَا فِى الْاَرْحَامِۜ وَمَا تَدْر۪ى نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًاۜ وَمَا تَدْر۪ى نَفْسٌ بِاَىِّ أَرْضٍ تَمُوتُۜ إِنَّ اللّٰهَ عَل۪يمٌ خَب۪يرٌ ٧ [سورة لقمان:٣١/ ٣٤] 

“Kıyâmetin ne zamân kopacağı bilgisi şüphesiz yalnızca Allâh katındadır. O, yağmuru indirir, rahîmlerdekini bilir. Hiç kimse yarın ne kazanacağını bilemez. Hiç kimse nerede öleceğini de bilemez. Şüphesiz Allâh hakkıyla bilendir, (her şeyden) hakkıyla haberdâr olandır.” (Lokmân Sûresi 31/34, (Buhârî, Îmân 37.)

 

Bir başka rivâyette: “Üstü çıplaklar” tâbirinden sonra; “Sağır ve dilsizler arzın melikleri (kralları) oldukları zamân” ziyâdesi vardır.

 

Nesâî’nin Sünen’inde şu ziyâde mevcûddur: “Dedi ki: Hayır, Muhammed’i hakîkâtle birlikte irşâd ve hidâyet edici olarak gönderen zât’a yemîn olsun, ben o husûsta (kıyâmetin ne zamân kopacağı husûsunda) sizden birinden daha bilgili değilim. O gelen de Cibrîl aleyhisselâmdı. Dıhyetu’l-Kelbî sûretinde inmiştir.” (Kütüb-i Sitte 2/213-219 (Müslîm, Îmân 1, (8); Nesâî, Îmân 6, (8, 101); Ebu Dâvud, Sünnet 17, (4695); Tirmizî, Îmân 4.)